Zelf doen: bestrating van bakstenen aanleggen in je tuin
Bestrating is een belangrijk onderdeel van je tuin: het geeft vorm en zorgt ervoor dat je zonder modder aan je schoenen door je tuin kunt lopen. Je kunt een hovenier inhuren om je tuinpaden te bestraten, maar je kunt er ook voor kiezen om de klus zelf te klaren. Met de juiste voorbereiding en wat geduld is bestraten helemaal niet zo moeilijk. Wij zetten alles op een rijtje in negen stappen.
Welke materialen heb je nodig?
- Stenen
- Geel zand (ook wel ‘hoogzand’ genoemd)
- Brekerzand (ook wel ‘inveegzand’ genoemd)
- Gereedschap (zie stap 4)
Stap 1: Een ontwerp maken
Een ontwerp helpt je om uit te rekenen hoeveel materiaal je nodig hebt en om een idee te krijgen hoe het eindresultaat er uitziet. Het makkelijkst is om hier ruitjespapier voor te gebruiken waarop je op schaal je schets maakt. Daarna kan je uitrekenen hoeveel vierkante meter bestrating je nodig hebt. Houd rekening met 4-6% extra oppervlak aan stenen door snijverlies. Ook kan je nu uitrekenen hoeveel zand je nodig hebt. Hoe je dat berekent lees je verderop.
Stap 2: Bakstenen kiezen
De keuze in bakstenen is eindeloos en als ze er in liggen haal je ze niet zomaar weer weg. Neem dus rustig de tijd om de kleur en vorm te vinden die het best bij je smaak past. Goed rondkijken hoe anderen hun tuin hebben bestraat helpt zeker. Tip: kijk ook eens op Pinterest: zoektermen als “sierbestrating” of “garden pavement” leveren honderden bruikbare ideeën op! Nóg een tip: als je een beperkt budget hebt kan je op bijvoorbeeld marktplaats zoeken naar tweedehands bestrating. Je vindt er soms prachtige stenen die je dan vaak wel zelf uit de oude tuin moet halen; het kan je echter veel geld besparen, soms zijn de klinkers zelfs gratis! Let er wel op dat die stenen allemaal dezelfde maat hebben. Bestraten met verschillende formaten is een heel lastige klus…
Stap 3: Het verband kiezen
Met het “verband” bedoelen stratenmakers hoe je de stenen tegen elkaar aanlegt. Het zorgt ervoor dat de stenen stevig op hun plaats blijven. Waarschijnlijk heb je het bestratingsverband al al bepaald in stap 2 want het heeft een belangrijke decoratieve functie. Het verband is ook bepalend voor de vormen die je bestrating kan geven: een meanderend pad door je tuin vraagt meestal ander verband dan een rechthoekig terras. Natuurlijk zijn er ook allerlei tussen- of mengvormen mogelijk! Belangrijk om te onthouden: verband geeft stevigheid aan je bestrating maar kies wat je mooi vindt en wat voor jou werkt.
Stap 4: Gereedschap klaar leggen
Naast stenen en zand heb je ook gereedschap nodig. Zorg voor deugdelijk gereedschap, dat scheelt echt de helft in het aanleggen van je bestrating. Wat heb je nodig?
touw en stokken
aluminium rei of, beter, een lange waterpas,
straathamer en/of een steenzaag,
trilplaat en gehoorbeschermers. De trilplaat kan je overigens per dagdeel huren.
Stap 5: Uitgraven en opvullen met zand
Bestrating leg je op geel zand dat voor een stabiele ondergrond zorgt. Je zal meestal dus eerst het pad of terras moeten uitgraven (een “cunet” heet dat in vaktermen) om de aarde te verwijderen. Hoe diep je moet graven hangt af van de dikte van de zandlaag die je gaat storten. Hoe dik de zandlaag moet zijn is weer afhankelijk van de bodem en het gebruik. Je kan de volgende vuistregels aanhouden:
- Je hebt minimaal 10 centimeter zand nodig
- Als de onderbodem slap is tel je daar 10 centimeter bij op: totaal 20 dus.
- Als de bestrating zwaar belast gaat worden, bijvoorbeeld als je auto er over heen moet, dan voeg je nog 5 centimeter zand extra toe. Wil je het écht zeker weten dan kan je eerst een laag van 10-15 centimeter gebroken puin storten waar je het zand dan weer op stort tot je op de goede hoogte bent.
Die goede hoogte wordt bepaald door de hoogte van je stenen. Laat de stenen net bóven een border of net ónder een gazon uitkomen: bij het grasmaaien sloop je zo de messen van je grasmaaier niet. Hark het zand op zijn plek.
Het zand moet nu worden verdicht ofwel aangestampt. Het snelst en best gaat dat met een trilplaat. Het is belangrijk dat je dit goed doet want het is de enige manier om hobbels en bobbels in je bestrating te voorkomen. Stamp, hark en tril tot de ondergrond goed stevig is en op alle plaatsen even stevig.
Stap 6: Egaliseren en op afschot leggen
Nu is het tijd voor het detailwerk. Met de rei of waterpas ga je de ondergrond perfect waterpas en glad maken, het zogenaamde “afreijen”. Hierop leg je straks je stenen, dus hoe gladder hoe beter. Als je bestrating aansluit tegen een muur zorg je ervoor dat de ondergrond iets afloopt van de muur om te voorkomen dat water daar naartoe stroomt. Hiermee voorkom je vochtproblemen. Hou een afschot aan van 1,5-2% ofwel 1,5-2 centimeter per meter.
Tip: Zorg ervoor bij het afreijen dat je de rei of waterpas recht houdt. Wanneer je deze iets scheef houdt creëer je aan de ene zijde een gat en aan de andere zijde een bult. Nog een tip: Je kunt er ook voor kiezen om een baan uit te zetten met aan twee zijden een touwtje dat op de juiste hoogte staat. Zo hoef je alleen maar te zorgen dat de bovenkant van je rei of waterpas gelijk is aan de onderkant van het touwtje.
Stap 7: De kantopsluiting maken
Je hebt nu een perfecte stevige en egale ondergrond. Hierop kan je de stenen leggen. Om ervoor te zorgen dat de stenen goed op hun plaats blijven moet je een kantopsluiting maken. Lodewijk doet dit door een dubbele rij stenen in verband en in de lengterichting langs het pad te leggen. De bestrating leg je dan weer haaks (of onder een hoek, afhankelijk van het verband dat je hebt gekozen) op de kantopsluiting. Je pakt het als volgt aan: leg eerst een paar rijen bestrating zodat je de breedte kan bepalen. Vervolgens span je een touw over de hele lengte van de bestrating langs de buitenste rij stenen. Als je het touw bovendien perfect waterpas én op de juiste hoogte spant heb je een perfecte richtlijn waarlangs je de kantopsluiting kan leggen. Nog even over die kantopsluiting: zoals gezegd gebruikt Lodewijk twee rijen stenen, maar je kan de kantopsluiting ook maken van betonranden, een rij verticale bakstenen en allerlei andere materialen. Kies gewoon wat jij het mooist vind en wat je het lekkers vindt werken.
Tip: Let bij het plaatsen van je kantopsluiting op dat deze ca. 2cm dieper dan je straatwerk komt (onder klik). Kantopsluiting is namelijk niet bedoeld als verlengstuk van je straatwerk en komt hierdoor uit het zicht doordat er grond of gras overheen ligt. Nog een tip: Wanneer er grond van een border overheen ligt is het mooi om met een schop een rand langs je straatwerk te trekken. Daarnaast voorkomt dit dat grond, bij hevige regenval, over je straatwerk spoelt.
Stap 8: Bestraten
Je kan nu de bestrating gaan leggen. Begin bij het begin en werk je weg óver de bestrating die je al doende legt. Kruip niet over je zandbed, want dat ligt nu perfect en dat wil je zo houden. Tip: hou de hond, kleine kinderen en de postbezorger ver van je strakke zandbed! Leg de stenen zo strak mogelijk tegen elkaar: zo voorkom je veel problemen met onkruid dat tussen je bestrating gaat groeien. Met de rubber hamer kan je kleine oneffenheden recht tikken. Neem rustig je tijd zodat je een perfect resultaat krijgt. Met de straathamer sla je de bakstenen doormidden of op maat zodat je in verband kan werken en je hoekjes kan opvullen. Met een haakse slijper of een steenzaag krijg je passtukken voor lastige hoekjes perfect op maat. Zorg wel voor een een stofmasker, oordoppen en een veiligheidsbril als je dit soort gereedschap gebruikt.
Stap 9: Invegen en aantrillen
Strooi brekerzand over je nieuwe bestrating en veeg het rustig met de bezem in de voegen. Daarna tril je met de trilplaat de bestrating nog even stevig aan en veeg je nogmaals brekerzand in de voegen. Hou wat brekerzand achter: het kan zijn dat je na een regenbui wat extra brekerzand in de voegen moet vegen tot ze helemaal opgevuld zijn.
Dat is het! Geef je zelf een flinke high-five en geniet van je werk!
