Leifruit: decoratief en gezond!

Leibomen zijn ideaal om vorm en schaduw aan je tuin of terras te geven. Vaak worden Platanen of Lindes gebruikt, maar fruitbomen zijn ook heel goed te ‘leiden’  in allerlei vormen en worden dan “leibomen” of “leifruit” genoemd.

De naam ‘leifruit’ komt van de techniek waarbij takken van de struik of boom worden opgebonden aan paal of een raster. Het is een oude manier van fruit kweken die weer helemaal in opkomst is. Leifruit is decoratief maar ook heel productief. Door de strakke snoeiwijze kan je op een klein oppervlak verrassende hoeveelheden fruit oogsten. Ideaal voor een kleine tuin en  prachtig tegen een muur of als als vrijstaande haag. Het leuke aan fruitbomen is dat je er twee keer plezier van hebt: in het voorjaar als de bomen bloeien en in de herfst als je het fruit kan oogsten. Alle reden dus voor een artikel over deze bijzondere manier van fruit kweken!

Soorten leifruit

Door veredeling ontstonden in de loop der tijd soorten die geschikt waren om te leiden. Als je op zoek gaat naar leifruit kom je dus vaak uit op oudere rassen die langzaam groeien maar wel hoogproduktief zijn. Leibomen zijn over het algemeen duurder dan normale fruitbomen. Dat is niet zo gek, want het kost een kweker zeker drie jaar inspanning om een goede leiboom te maken. Je kan echter ook zelf leifruit maken van een éénjarig fruitboompje. Hoe je dat aanpakt zullen we in een later artikel beschrijven.

Welk fruit is geschikt?

• Appels
• Peren
• Pruimen
• Kersen

Maar ook:

• Druiven
• Kiwi

Leifruit kopen en aanplanten

Waar moet je op letten als je een leifruitboom in je tuin wil? We geven je een zestal aandachtspunten:

1: De plek

Een leiboom tegen een zuidelijk gelegen muur is de meest ideale plek als je voor een hoge opbrengst gaat. Door de muur profiteert de boom of struik maximaal van de warmte van de zon. Vaak is de grond naast zo’n muur echter schraal en zanderig: je zal dus eerst aan bodemverbetering moeten doen. Werk voldoende goede tuinaarde en compost door de grond zodat de wortels zich goed kunnen ontwikkelen en voldoende voeding kunnen opnemen. Door het organische materiaal wordt ook het waterhoudend vermogen van de grond verbeterd. Graaf dus een een ruim plantgat.

Leifruit hoeft echter niet tegen een muur te groeien: het is ook een heel decoratieve manier om een gedeelte van je tuin mee af te scheiden. Je kan zo de moestuin scheiden van je siertuin of de oprit wat uit het zicht halen. Bovendien nemen de bomen nauwelijks ruimte in: afscheiding en vers fruit in één!

2: Het poten

Leibomen en druiven zijn meestal geënt op een onderstam. Als de entplaats onderaan de stam zit mag je die nooit ingraven: de ent moet boven de grond blijven. Je herkent de entplaats heel makkelijk: het is een duidelijke verdikking van de stam vlak boven de wortels. Als je twijfelt vraag je het gewoon aan de kweker of het tuincentrum waar je de boom koopt.

3: Water geven

De warmte van de muur zal er voor zorgen dat de grond sneller uitdroogt. Let hier op en geef bij warm weer af en toe flink water. Met flink water geven bedoelen we in één keer 10-15 liter water rechtstreeks bij de stam van de boom.

4: Bestuiving

Niet alle fruitbomen kunnen zichzelf bestuiven en hebben hier een andere fruitboom in de buurt nodig. Kruisbestuiving heet dat. Let hier op als je de boom gaat kopen en vraag de kweker om advies.

5: Ondersteuning

Leifruit wordt geleid langs een draad, latten of een metalen constructie. Bij aanschaf van de boom zit er meestal een constructie van bamboe bij. Het is verstandig deze te vervangen door een meer permanente constructie want bamboe vergaat redelijk snel. Welk materiaal je kiest is aan jou: je kan roestvrij stalen of ijzeren draden spannen, een lattenwerk timmeren en zo voorts. Kies wat je het mooiste vind maar passen bij je tuin maar gebruik wel duurzaam materialen want schade aan je boom door een ondeugdelijke constructie is heel frustrerend, zeker als de boom ouder is.

6: Snoeien

Door jaarlijks te snoeien houd je de boom in vorm en zorg je voor een goede opbrengst. Appels, peren en druiven snoei je in de late herfst of winter terwijl je pruimen en kersen in de zomer na de oogst snoeit. Het snoeien is en verhaal apart wat we in een volgend artikel zullen behandelen.

Leifruit heeft een oude geschiedenis

Het kweken van leifruit is een heel oud ambacht dat terug gaat tot de oude Romeinen. Door fruit tegen een muur te planten kon men in vroeger tijden eerder en beter fruit oogsten. Het leiden van fruitbomen werd een heus ambacht in de periode van de kleine ijstijd die van de vijftiende tot en met de negentiende eeuw duurde. Door leifruit te kweken werd zo de productie van kostbaar fruit veilig gesteld. Je komt in oude tuinen van kloosters en landgoederen dan ook regelmatig leifruit tegen, meestal tegen een op het zuiden gelegen muur. Die muur werd soms in een slingerende vorm opgemetseld waarbij de bomen in de nissen werd geplant om het zo te beschermen en maximaal van de zon te laten profiteren. Zo’n muur heet een “slangenmuur”; op Slot Zuijlen bij Utrecht kan je een gaaf exemplaar bewonderen.

Ten slotte:

Schrik je een beetje terug van alle techniek en onderhoud? Geen nood: naast fruit zijn ook allerlei andere soorten te leiden zoals klimrozen, passiebloemen, blauwe regen en de heerlijk geurende kamperfoelie. Heel mooi en verrassend eenvoudig zelf te doen. Wil je toch echt fruit maar dan wel graag makkelijk? Kies druiven of kiwi’s!

Foto bloeiende leiboom: Britt Dyer/Gardenista

[bol_product_links block_id=”bol_59257e904494b_selected-products” products=”9200000010409821,9200000055019696,9200000063390797,9200000058933177,9200000053399795″ name=”leifruit” sub_id=”” link_color=”000000″ subtitle_color=”8CC63E” pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”8CC63E” background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”300″ cols=”1″ show_bol_logo=”0″ show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]