Paardenbloemen bloeien eigenlijk jaarrond; als het niet vriest groeit de paardenbloem gewoon door. April en mei zijn echter de maanden dat de velden soms letterlijk knalgeel zien van de paardenbloemen. Hét moment om ze te oogsten want van de nederige paardenbloem kan je een heerlijke landwijn maken: paardenbloemenwijn!
Paardenbloemenwijn wordt al sinds mensenheugenis door heel Europa gemaakt maar is onbekend bij veel mensen. Jammer, want de smaak is uitstekend en het proces om de wijn te maken is eenvoudig met huis-, tuin- en keukenspullen te doen! In dit artikel leggen we je uit hoe.
Paardenbloemenwijn
Als je op internet zoekt op “Paardenbloemenwijn”, “Dandelion wine” of “Löwenzahnwein” vind je tientallen recepten, allemaal waarschijnlijk goed. Kies er een die bij jou past, onderaan staan een paar goede links om mee te beginnen, je zal zien dat ze allemaal min of meer hetzelfde zijn. Je hebt wel wat basismaterialen nodig; leen die van iemand die wijn of bier maakt of schaf het aan. De kosten zijn laag: voor onder de € 20,- bestel je een set om 5-10 liter wijn mee te kunnen maken, inclusief gist. Die set kan je daarna weer gebruiken om andere wijnen mee te maken!
Benodigdheden
- Een vergistingsfles of -emmer. Elke afsluitbare fles of emmer van 10-15-20 liter met grote opening voldoet. Je kan er een online bestellen maar een grote mayonaise-emmer van de snackbar voldoet prima. Let er op dat je de deksel meekrijgt, want die is belangrijk.
- Een waterslot: ook deze kan je online bestellen. Noodzakelijk om de wijn steriel te laten vergisten.
- Gist: elke gist voldoet, maar speciale wijngisten geven vaak wel een mooiere smaak aan de wijn en werken beter bij lagere temperaturen. Ook gist kan je online bestellen.
- Paardenbloemen! De bloemen zijn midden op de dag bij zonnig weer op hun top. Kijk uit met bloemen op plekken waar honden worden uitgelaten, je snapt zelf wel waarom. We hebben alleen de gele bloemblaadjes, de stampers en het stuifmeel nodig, die geven de unieke smaak. De groene kroontjes en steeltjes laat je achter. Je hebt veel nodig. Reken op 5 liter paardenbloemen; dat zijn heel veel bloemen maar het is de moeite absoluut waard!
Recept
Hier een recept dat we vonden op Oogsten zonder Zaaien, er staat trouwens ook een heerlijk recept voor paardenbloemengelei op die pagina! We hebben het recept een klein beetje aangepast:
Ingrediënten (voor 4 liter wijn)
- 1 kg paardenbloemen
- 1,2 kg suiker
- 1 sinaasappel en 1 limoen (biologisch of goed geboend met warm water)
- 1 el gedroogde gist (bakkersgist of wijngist)
- een gistfles van 5 liter of een grote emmer met goed sluitende deksel
- waterslot en kurk
- wijnflessen met passende dop of kurk
- sulfietpoeder om te ontsmetten
- sterke zwarte thee (1 theezakje) of tanninepoeder (heel weinig, volg de aanwijzingen op de verpakking)
Pluk een kilo paardenbloemhoofdjes (ongeveer 1000 bloemen), en verwijder ze van de groene delen. Was de bloemen niet, want dan gaat er veel smaak verloren! Pluk de bloemen dus van een schone plek. Pers de sinaasappel en de limoen uit en meng het samen met een beetje zest van de sinaasappelschil door de bloemblaadjes. Los 1,2 kg suiker op in 3 liter water. Breng het hiervoor eventueel aan de kook, maar zorg dat het af is gekoeld voordat je het bij de bloemblaadjes doet. Voeg het suikerwater met een eetlepel gist toe aan het geheel en meng het goed. Voeg de tannine of de zwarte thee toe, dit zorgt voor een beter ‘mondgevoel’ van de wijn. Laat de thee 1-2 dagen meegisten en verwijder haar dan.
Giet het mengsel met de bloemblaadjes nu over in je gistfles en laat het een dag of twee open staan (eventueel afgedekt met een doek of gaasje tegen ongedierte). De gist zal zich nu gaan vermenigvuldigen door de beschikbare zuurstof. Doe op dag 3 het waterslot op de gistfles. Zonder zuurstof zal de gist zich minder vermenigvuldigen, maar meer alcohol produceren. Laat dit verder gisten, totdat je geen activiteit meer ziet in je waterslot: dit kan rustig weken duren.
Ontsmet de flessen door ze te spoelen met heet sulfietwater. Week ook een stuk kaasdoek in de sulfietoplossing.
Filter de wijn door het steriele kaasdoek (kaasdoek in een trechter en voorzichtig gieten) en bottel hem in de gesteriliseerde flessen. Let op dat de wijn bij het gieten/bottelen voorzichtig in de fles gaat: lomp borrelend en kletterend in de fles gieten betekend veel contact met zuurstof waardoor je wijn zal oxideren. Je kunt je zelfgemaakte paardenbloemenwijn nu meteen drinken, maar na een half jaar lagering zal hij beter smaken; leg de flessen op een koele donkere plek en heb geduld. Proost!
Tips
- Sommige recepten instrueren om eerst de bloemblaadjes te koken, maar dat is nergens voor nodig en zonde van de smaak.
- Bovenstaand recept gaat uit van 300 gram suiker per liter. Met wijngist zal je hiermee een lichtzoete wijn houden, met bakkersgist wat zoeter doordat deze boven de 10% alcohol niet meer actief is. Met bakkersgist zal 250 g suiker per liter een lichtzoete wijn geven, met wijngist wordt dit 12% en gortdroog.
- Liever champagne dan wijn? Bottel de wijn eerder, maar dan in champagneflessen met goede afsluiting of beugelflessen. Laat de wijn helemaal uitgisten en geef een beetje honing of suiker mee bij het bottelen: je krijgt dan een tweede gisting op fles en dus een mousserende wijn. Als je dit doet moet je absoluut voor drukbestendige champagneflessen met bijbehorende kurk met kooitje zorgen. Gewone flessen kunnen exploderen, wees gewaarschuwd!
- Voor smaakvariaties kun je bijvoorbeeld 200 gram rozijnen laten meegisten of gember toevoegen.
- Geen grote gistfles? Je kunt ook weckflessen gebruiken van het type zonder beugel, wanneer je de deksels er zonder ring oplegt, zullen ze vochtig blijven en op die manier als waterslot fungeren.
- Het kan zijn dat er in je gistfles schimmel ontstaat. Dit hoeft niet per se slecht te zijn, als je zorgt dat het niet meekomt bij het bottelen. Ga af op je neus en smaakpapillen…
Succes! Laat je ons weten hoe het is afgelopen?
Bronnen en inspiratie
The Guardian: how to make Dandelion Wine
Luc’s wijnblog: Paardenbloemenwijn
OffGridQuest: Dandelion Wine: Bringing the Tradition back
De wiki van Oogsten zonder Zaaien
Een artikeltje op Delikatessen Schweiz
Webshops voor (aspirant) wijnmakers: Brouwmarkt en Van der Kooy Jubbega
