De Tuin in November

November markeert de overgang naar de winter, daar is niets aan te doen. Bomen verliezen hun laatste bladeren, planten sterven af en dieren gaan in winterslaap. Toch zijn er nog planten die bloeien en nectar bieden aan late insecten, zoals de klimop. Veel tuiniers spreken over het winterklaarmaken van de tuin. Vroeger betekende dat vooral veel opruimen, alle borders en bedden schoffelen en dorre bladeren en dode planten weghalen. Maar tegenwoordig weten we dat teveel opruimen juist niet goed is voor de tuin. In de winter bieden bladeren en afgestorven takken en stammen namelijk voedsel voor allerhande dieren en schimmels, die juist belangrijk zijn voor het ecosysteem in je tuin.

Siertuin

Knip vaste planten die er minder goed uitzien terug en mulch de grond er omheen met bijvoorbeeld compost
Snoei de struiken die hun blad kwijt zijn in vorm
Snoei je rozen (als het blad er zo goed als af is)
Maai als het zacht weer is het gras. Let er wel op dat je het minder kort maait dan in de zomer
Als het niet vriest is november de maand bij uitstek om nog vaste planten en struiken te (ver) poten en te scheuren,
Bescherm vorstgevoelige planten door ze af te dekken met eikenblad of bijvoorbeeld stro
Plant de laatste bollen!
Ruim de overblijfselen van Lathyrus en Oost-Indische kers op
Zolang de grond niet bevroren is kun je in deze tijd perfect bomen en struiken planten. Ook hagen aanplanten doe je in deze maand.
Stekken! Tot februari kun je stekjes maken van houtachtige planten, zoals vlier, blauwe regen, kamperfoelie en wilgen. Knip een stuk steel van 30 cm af met onder en boven een oksel en stop je voor de helft in de grond. Heb je zware kleigrond? Doe dan wat zand bij het plantgat. Een jaar lang laten staan voordat je ze verplant.
November is de ideale tijd om te beginnen met bemesten en het aanbrengen van compost op de bedden en borders. Werk wat mest door de grond en bedek het geheel met een dikke laag compost. De wormen doen het werk!
Verjaag de mollen uit je gazon. Dat kan door een klem te zetten, een lege wijnfles in te graven in de gang (verticaal, een beetje scheef, opening naar boven zodat de wind er overheen kan blazen) Je kan ook een beetje carbid in de gangen te leggen: mollen hebben een hele sterke neus en hebben een hekel aan de geur. Er zijn ook elektronische apparaatjes in de handel die mollen verjagen.

Moestuin en fruit

Oogst voor de eerste echte vorst de laatste andijvie, wortels, bietjes, witte en rode kolen etc. Palmkool, boerenkool, prei en dergelijke kan je gewoon laten staan: die worden zelfs lekkerder van een beetje vorst!
Als je een kas hebt: je kan nog veldsla en wintersla zaaien. Die groeien langzaam maar zo heb je wél iets heel lekkers over een tijdje!
Snoei je appels en peren. Let op: Het is nu te laat om walnoten en pruimen te snoeien!
Als het niet vriest en het blad is kan je nu ook je druiven en bessen snoeien. Het snoeihout kan je gebruiken om winterstek van te maken en zo zelf nieuwe planten te maken!
Maak de tuin schoon, ruim alle onkruid op. Dek ongebruikte stukken moestuin af met zwart plastic of met onbedrukte karton van bijvoorbeeld een nieuw kastje. Hiermee voorkom je dat onkruid doorgroeit en heb je mooie schone grond om mee te starten volgend jaar!
Scheur (te) grote rabarber en bijvoorbeeld Lavas. Hierdoor komen ze in het voorjaar met dubbele kracht terug! De planten die je niet gebruikt kan je uitdelen of ruilen met andere tuinvrienden!
Pot de afleggers van je aarbeien op of plant ze direct. Wel afdekken!

Kas

Maak alles goed schoon. Was de gebruikte potten, maak het glas of het plastic goed schoon,
Isoleer de kas met bubbeltjesfolie
Dek alle gevoelige planten af tegen vorst
Zaai bladgroenten als raketsla en veldsla
Gebruik de kas om winterstekken te maken en om gescheurde en opgepotte vaste planten te laten overwinteren

De Tuin Algemeen

Hoog de borders op met compost of aarde
als je takkenhopen van snoeihout maakt om te verbranden moet je wel opletten dat er geen egeltjes of andere dieren onder die hoop zijn gekropen om te overwinteren!
Brandend snoeihout van vruchtbomen, bessen en druiven geeft een heerlijke geur af; perfect om op te barbecueën. Houd dus een rooster en wat worstjes bij de hand als je een fikkie gaat stoken!
Maak je tuinmeubilair schoon en dek ze af of breng naar binnen!
Tap je buitenkranen en watersysteem af om vorstschade te voorkomen
Als je een vijver hebt: maak de vijver schoon en zorg dat je de pomp vorstvrij opslaat. Sommige pompen moeten overigens onder water (in een emmer) bewaard worden!
Repareer je tuinhekjes
Controleer opgebonden planten en bomen: zit alles nog goed vast?
Richt een herfsttafel in met al het moois wat de herfst te bieden heeft: pompoenen, kastanjes, bladeren, rozenbottels: je kan het zo gek niet verzinnen!
Pof kastanjes boven een vuurtje!