Het zijn prachtige planten om te zien, maar ze slopen ze alles wat ze tegen komen. De Japanse Duizendknoop (Fallopia japonica) is wereldwijd uitgeroepen tot een van de grootste bedreigingen voor de natuur en onze infrastructuur. Alle reden om de opmars van Japanse duizendknoop te stoppen dus. Wat kan en moet je doen als je Japanse duizendknoop in je tuin of je buurt hebt?
Enorme schade
Waar de Japanse duizendknoop groeit hebben andere planten geen schijn van kans. Duizendknoop groeit onzichtbaar met een enorme snelheid onder de grond. Om de 10 centimeter komen uit de wortelstokken nieuwe scheuten omhoog die ieder meters hoog kunnen worden en zo alle licht van de bodem wegnemen. De woekerende wortels zijn enorm krachtig: ze dringen via kiertjes en scheuren door in metselwerk, betonnen funderingen, afvoerbuizen maar ook in dijkverzwaringen met grote schade als gevolg. De planten groeien zelfs dwars door asfalt heen!
Invasieve exoot
Zoals de naam al aangeeft is de Japanse duizendknoop afkomstig uit Japan en niet inheems. Japanse duizendknoop is tussen 1829 en 1841 uit Japan ingevoerd door Von Siebold. De door hem uit Japan ingevoerde planten werden gekweekt in een kwekerij (‘Jardin d’Acclimation’) aan de Lage Rijndijk in Leiden. In 1848 wordt de soort, onder de naam Polygonum sieboldii, voor het eerst in de catalogus van de kwekerij genoemd. Deze kwekerij is de meest waarschijnlijke bron van de meeste, zo niet alle, Europese Fallopia japonica var. japonica. In 1850 is er vanuit de kwekerij materiaal naar Kew Gardens verstuurd en vandaar is de plant verder over Engeland en naar alle waarschijnlijkheid ook naar de Verenigde Staten verspreid. Aan de Lage Rijndijk te Leiden schijnen de oorspronkelijke exemplaren nog tot op de dag van vandaag in een tuin voort te leven.
Internationaal probleem
De soort heeft in ons land geen natuurlijke vijanden en kan zich dus onbeperkt vermeerderen. Dat het probleem groot is zie je op het kaartje hieronder. Mismanagement heeft bijgedragen aan de verspreiding: eerder ingrijpen had veel kunnen voorkomen. Het probleem doet zich overigens niet alleen in ons land voor: het is een wereldwijd probleem. Binnen Europa gaan de Britten het verst in de bestrijding door een verbod voor landeigenaren om de plant op hun land te hebben en ze te verplichten direct in te grijpen. Ondertussen is ook een nieuwe soort ontstaan: Fallopia bohemica wat een kruising is van Fallopia japonica x Fallopia sachalinensis
Groeiwijze
Fallopia japonica gedijt op vrijwel elke grondsoort en vriest in de winter tot de grond af om in het voorjaar vanuit de wortels weer met dubbele energie omhoog te schieten. Omdat de planten alles verdrukken en er geen insecten of andere dieren direct profiteren van de Japanse duizendknoop is de omgeving waar ze groeien een soort ecologische woestijn. Bijen zijn de uitzondering: ze vliegen op de bloemen. De plant vermeerdert zichzelf door middel van wortelopslag en zaad. De wortels gaan trouwens wel drie tot vier meter diep de grond in wat uitgraven een zeer lastige klus maakt.
Smakelijk plantje!
Is alles dan negatief aan deze geweldenaar? Natuurlijk niet: in Japan wordt de plant itadori (虎杖, イタドリ) genoemd. De jonge scheuten worden daar in het voorjaar graag gegeten en zijn zeer smakelijk. Ook wordt de plant gebruikt in traditionele geneeskunde als middel tegen schimmelinfecties en huidaandoeningen. Bijen vliegen graag op de bloemen en deze honing is volgens imkers heerlijk…
Bestrijding
Japanse duizendknoop laat zich zeer moeilijk bestrijden, zeker als de plant eenmaal gevestigd is. Vroegtijdig ingrijpen is dus belangrijk waarbij de plant letterlijk met wortel en tak moet worden uitgeroeid. Elk stukje wortel of tak dat achterblijft kan opnieuw uitgroeien tot een nieuwe plant.
Wat moet je vooral níet doen?
- Afmaaien en laten liggen: de wortels en het achtergebleven materiaal zullen binnen de kortste keren nieuwe scheuten maken. Uitputten door heel regelmatig te maaien werkt heel matig en alleen als je echt al het afgemaaide materiaal direct vernietigd door het te verbranden
- De stelen composteren: dit werkt alleen als de temperatuur van de composthoop meerdere dagen boven de 55 graden Celsius is. Als je deze hoge temperatuur niet haalt is de kans heel groot dat je de planten opnieuw verspreid bij gebruik van de compost.
- In de groencontainer kieperen: hier geldt het zelfde als hierboven. Als het groenafval niet bij hoge temperatuur wordt gecomposteerd creëer je een nieuwe infectiebron.
Wat kan je wél doen?
- Uitgraven: dit werkt alleen als je echt alles verwijderd. Elk overgebleven stukje wortel en stengel is een potentiële nieuwe infectiebron
- Afdekken: deze methode schijnt redelijk te werken. Gebruik meerdere lagen dik zwart plastic en bedek een ruim oppervlak zodat de wortels niet kunnen “ontsnappen” van onder het plastic.
- Chemische bestrijding: de planten laten zich matig bestrijden met bijvoorbeeld Glyfosaat. Het meermaals injecteren van de stengels schijnt nog het meest succesvol
- Behandeling met hoge temperaturen: behandelen met kokend water en injecteren van stoom van 120 graden Celsius in de bodem kan de planten stoppen. Dit werkt natuurlijk alleen als de wortels niet dieper zitten dan de injecteur kan gaan en als er echt heel systematisch wordt gewerkt.
- Afgrazen: er zijn proeven gedaan met varkens en schapen. Dit werkt alleen als de dieren verder niets anders te eten hebben en er heel regelmatig wordt afgegraasd. Met andere woorden: er moet een afzetting rond de plant gezet worden waarin de dieren worden losgelaten.
Het grote probleem is dus dat de soort slecht reageert op bestrijdingsmiddelen en dat alternatieve mechanische methoden averechts kunnen werken. Consequent belagen door maaien, afdekken, grazen, diep stomen (en wellicht laten injecteren als het echt uit de hand loopt en er geen andere opties meer zijn) lijken tot redelijk succes te leiden. Als 247Green hebben wij het standpunt dat je chemie sowieso beter kan vermijden. Vroegtijdig en grondig ingrijpen is echter het allerbelangrijkste advies dat we je kunnen geven om een nieuwe uitbraak te voorkomen. We zijn heel benieuwd naar jouw ervaringen met deze planten en hoe je van ze bent afgekomen. Heb je ervaring hiermee? Deel het met ons!
Meer lezen en bronnen:
- Op www.bestrijdingduizendknoop.nl wordt uitgebreid ingegaan op de diverse bestrijdingsmethoden en hun effectiviteit.
- De top 100 meest bedreigende invasieve exoten wereldwijd
- Amstelglorie.nl
Foto meisje met Japanse duizendknoop: Wikipedia / gerald_at_volp_dot_com
